Vandaag is het 19 maart en dag 13 van de Veertigdagentijd. Leren van de Oosters Orthodoxe kerken… Albert, betrokken bij Kerkpunt, laat je daar iets van zien. De bijbeltekst van vandaag, 2 Petrus 1:16-21 is hiervoor een belangrijke bron.
We lezen de verzen 16-19. … wij hebben met eigen ogen zijn grootheid gezien. Want Hij ontving van God, de Vader, eer en luister toen de stem van de majesteitelijke luister tegen Hem zei: ‘Dit is mijn geliefde Zoon, in Hem vind ik vreugde.’ Die stem hebben wijzelf uit de hemel horen klinken toen wij met Hem op de heilige berg waren. Ons vertrouwen in de woorden van de profeten is daardoor alleen maar toegenomen.
Het is altijd mooi om je te laten verrijken door wat er in andere christelijke geloofstradities is gegroeid. Als protestants christen kun je leren van evangelische gemeentes en van de Rooms-Katholieke kerk, maar zeker ook van de liturgie in de Oosters Orthodoxe kerken. Daar staan we vandaag eens bij stil. De liturgie in deze geloofstraditie is een soort symbolisch spel, waarin het gaat tussen de hemel en de aarde, tussen zichtbaar en onzichtbaar, tussen het heilige en het gewone. Voorin de kerk staat een grote wand, de iconostase. De ruimte achter de wand verbeeldt de hemel. De gelovigen zien die ruimte dus niet, ze zien alleen de iconenwand. De iconen zijn afbeeldingen van bijbelse en andere mensen. In hun leven licht iets op van de hemel. Door je aandacht te richten op hen, worden je gedachten en gevoelens richting de hemel gestuurd. Midden in de iconostase is een mooie deur. De priester gaat die deur door met de gebeden van de gelovigen. Hij brengt ze binnen in de hemel. Hij komt er ook door naar buiten met de zegen voor de gelovigen.
Het mooie aan deze geloofsbeleving is het besef dat de hemel dichtbij is, zij het op een verborgen manier. De grootheid van God is overal, en overal kan die oplichten. Overal kan het gordijn tussen hemel en aarde even opgetrokken worden. Protestanten kunnen het gevoel hebben dat de hemel een zaal heel ver weg is, hoog in de lucht. Voor een oosters-orthodox christen is de hemel altijd dichtbij, zij het verborgen. Dat wordt zichtbaar in hun liturgie.
Daarom speelt het verhaal over de verheerlijking op de berg een belangrijke rol in deze traditie. Voor protestanten is het een van de vele verhalen over Jezus. In de oosterse orthodoxie is het een kernverhaal. In dit verhaal wordt namelijk voor Jezus’ leerlingen even helemaal zichtbaar wie Jezus echt is, de Zoon van God. Dat wat normaal gesproken verborgen is, wordt ondubbelzinnig zichtbaar, Jezus’ grootheid en heerlijkheid. Ook voor Petrus is het een belangrijke gebeurtenis in zijn leven. Hij komt erop terug in zijn tweede brief. Hij trekt de lijnen door naar de heilige geschriften, zeg maar, het Oude Testament. Dat zijn gewone teksten, door mensen geschreven. Maar let op: in en door die teksten heen spreekt God. Als je ze leest heb je contact met God in zijn grootheid.
De verheerlijking op de berg vond plaats, vlak voor het lijden en sterven van Jezus. De tijd stond voor de deur dat Jezus’ grootheid meer dan ooit verborgen was. Maar let op, – zo hadden Jezus’ leerlingen kunnen denken -, dit is toch Gods geliefde zoon in wie hij vreugde vindt. Zo kan het ook vandaag zijn dat op de lelijkste plekken Gods grootheid en liefde aanwezig zijn. Alleen is die dan zeer verborgen. Zomaar ineens kan Gods grootheid in de donkerste situatie oplichten, daar waar het zwaarst wordt geleden. Gewone mensenwoorden in de bijbel kunnen oplichten. Gods grootheid straalt er doorheen. Gewone gebeurtenissen in jouw leven kunnen oplichten, je staat ineens oog in oog met Hem. Let op, kijk goed rond, je wilt er niet aan voorbij leven.
De hemel is niet ver weg, maar adembenemend dichtbij. Verborgen aanwezig deelt U ons bestaan. Dat hebben ze goed begrepen in de Oosterse Orthodoxie. Wij kunnen ervan leren.
Podcast: Play in new window | Download